Cumhurbaşkanlığı tarafından 30.06.2021 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanan “Tasarruf Tedbirleri“ analizi kaleme alan Mülkiye Başmüfettişi ve Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş’ın Başdanışman Mahmut Esen, kamuoyunu aydınlatırken muhalefet partilerinde ne tür adımlar atması ve hangi konuları yargıya götürmesi gerektiğiyle yol gösteriyor.

Söz konusu analizi iki bölüm halinde sizlerle paylaşmak istedim.

İkinci Bölüm:

III-DEĞERLENDİRME

7- Yeni genelge; kamu giderleri ve kamu yönetiminin “taşınmaz edinilmesi ve kiralanması, resmi taşıtların edinilmesi/kullanımı, haberleşme giderleri, personel görevlendirmeleri, basın ve yayın giderleri, kırtasiye/demirbaş alımları, temsil, tören/ağırlama ve tanıtım giderleri, personel giderleri, enerji ve su alımları, personel servis giderleri vb” alanlarında çok ayrıntılı kurallar içermektedir.

Bu genelge ile, kamu maliyesi ile kamu yönetimin ayrıntılı olarak yeniden düzenlenmek istendiği anlaşılmaktadır.

Çok geniş bir alanda ayrıntılı düzenleme içeren tasarruf önlemlerinin eksiksiz, süresinde yerine getirilmesi kolay değildir.

Örneğin hizmet taşıtlarının makam aracı gibi kullanılmasına ilişkin 60 yıla uzanan sorunun çözümlenmesi; acil/zorunlu haller dışında yeni taşıt alımının yasaklandığı, Taşıt Kanununa göre de “taşıt ihtiyaçlarının hizmet alımı suretiyle karşılanmasının” esas olduğu bir dönemde, üç yıldan az bir süre içinde, kurumlardan hizmet alımı suretiyle edindikleri taşıt sayısını yüzde yirmi oranında azaltmaları istenilmektedir.

Diğer yandan çok ayrıntılı konuları içeren genelgede kurum ve kuruluşların hizmet özellikleri dikkate alınmamıştır.

8-Önceki genelge maddelerinde yıllardır tekrar edilmiş olan resmi taşıtların kullanılması, haberleşme giderleri vb. konulardan da anlaşılacağı üzere önlemler paketi genel idare kuruluşları için “dilek ve temennilerden” öteye geçememiştir.

Genel idare kendi sorunlarını çözümleyememiş iken bu kez belediyeler de yeniden genelge kapsamına alınmış, bu suretle 23 yıllık/yerleşik uygulamadan uzaklaşılmıştır.

Üstelik eskilerine oranla daha sıkı/iddialı önlemler getirilmiştir.

Önlemler paketinin uygulanması konularında yöneticilere bir dizi; izleme/denetleme görevi ve sorumlulukları getirilmiştir. Üst düzey yöneticiler için çok geniş/ayrıntılı olarak belirlenmiş bu görev ve sorumlukların ucu açık olduğu görülmektedir.

Bu durum belediye başkanları açısından daha fazla önem arz etmektedir. Zira belediye yönetimin başı, tüzel kişiliğinin temsilcisi olarak belediye başkanlarının sorumlulukları tasarruf önlemleri nedeniyle daha da artırılmıştır.

Konumları gereği ihbar/şikayetler veya denetimler sonucu genelge uygulamalarındaki aksaklık iddiaları nedeniyle daha sık soruşturma ile karşılaşmaları olağandır.

Üstelik belediye başkanları hakkındaki bu tür iddiaları, kamu görevlilerinde olduğu gibi disiplin soruşturması kapsamında çözümlemek/geçiştirmekte olanaklı değildir.

Bilindiği üzere 657 sayılı DMK göre memur sayılmayan belediye başkanı hakkında disiplin soruşturması yapılamaz. Belediye başkanları hakkındaki soruşturmalar kaçınılmaz olarak TCK göre yürütülecektir.

Nitekim Danıştay içtihatlarında tasarruf önlemlerine uymadıklarına ilişkin iddialarla ilgili soruşturma izni verilmesi/verilmemesine yönelik çok sayıda emsal karar bulunmaktadır.

Tasarruf önlemleri uygulamalarına ilişkin genelgede yöneticilerin sorumluluklarına ilişkin ayrıntılı/ucu açık düzenleme bulunduğu için uygulamalarındaki aksamalar nedeniyle yöneticiler hakkında soruşturma yapacak olan makamların geniş takdir yetkileri olacaktır.

Bu bağlamda arzu edilmesi halinde her belediye başkanı hakkında birden fazla konudan soruşturma açılması olanaklıdır.

9- Yılın ikinci yarısından itibaren tüm belediye giderleri geçiş/intibak dönemi tanınmaksızın tasarruf önlemleri kapsamına alınmıştır. İlan edilmiş/başlanılmış yatırımlar, sözleşmeye/taahhüde bağlanmış işler vb. giderler hakkında yapılacak işlemler konusu açıklanmamıştır.

78,9 milyon nüfusa hizmet götüren 1.390 belediyenin genelgede öngörülmemiş acil/zorunlu ihtiyaçları için yapacakları harcamalara karar verme yetkisi Çevre ve Şehircilik Bakanlığına bırakılmıştır.

SONUÇ:

10- Yukarıda açıklanmış nedenlerle;

a)- Yasal düzenlemeler ve öğretideki görüşler uyarınca genelgelere dayalı vesayet denetimi uygulamasına son verilerek, belediyelerin özellikli bazı harcamalar ve taşınmaz edinilmesi/kiralanması dışındaki işlemlerinin genelge kapsamından çıkarılmasının, böylelikle 23 yıl sürdürülmüş uygulamaya geri dönülmesinin;

b)-On bir CHP'li büyükşehir belediye başkanının Antalya’da açıkladıkları “ bu genelgenin istisnasız tüm kamu kurumlarını kapsaması gerektiği “şeklindeki görüşünün aksine,

genelgenin belediyeler yönünden kanuna/hukuka aykırılık oluşturan maddelerinin iptali için idari yargıda dava açılması yoluna gidilmesinin; (https://odatv4.com/erdogana-genislet-cagrisi-03072152.html)

c)- Önlemler paketinin uygulanmasında belediyelerin karşılaştıkları, karşılaşmaları muhtemel/kaçınılmaz sorunlar konusunda yapılacak işlemler ve bu bağlamda izin alınması için belediye başkanlarının vakit geçirilmeksizin Çevre ve Şehircilik Bakanlığına başvuruda bulunmaları, izin verilmemesi/geç verilmesi halinde doğabilecek sorunlarının açıklıkla belirtilmesinin;

Uygun olacağı değerlendirilmektedir.