Geçen hafta TBMM’de yasalaşan, kamuoyunda çok tartışmalara neden olan kitle imha silahları, derneklerin mal varlıklarına el konulma yetkisi ve trafik kanunundaki değişikliklerle ilgili Mülkiye Başmüfettişi ve Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Başdanışmanı Mahmut Esen, yasalaşan kanunlarla ilgili bir analiz yapmıştır.

Değerli olduğunu düşündüğüm Esen’in analizini olduğu gibi aktarıyorum.

A)-24/12/2020 Gün ve 7261 Sayılı TÜRKİYE ÇEVRE AJANSI KURULMASI İLE BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN

1-Çevre kirliliğinin önlenmesine, yeşil alanların korunması/iyileştirilmesine katkı bakımından, sanayi üretiminde kullanılan malların geri dönüşümlerinin sağlanması, atıklardan yararlanılması için ulusal ölçekte depozito sistemi kurulmasını gerçekleştirmek amacıyla kamu tüzel kişiliğine sahip Türkiye Çevre Ajansı kurulmuştur.

2- Elektrikli skuterlerin konulduğu yerlerden (otoparklardan) Belediye Gelirleri Kanununa göre işgal harcı alınacaktır.

3- 2872 sayılı Çevre Kanununda çok yönlü ek/değişiklikler yapılmıştır.

(-Çevrenin korunmasına yönelik genel ilkeler Türkiye Kalkınma Ajansının (TKA) kuruluş amaçlarını da kapsayacak şekilde genişletilmiştir.

- Tüm faaliyet için Çevresel Etki Değerlendirilmesi (ÇED) raporu alınması koşulu getirilmiştir. (ÇED gerekli değildir kararı verilmesi uygulaması kaldırılmaktadır.)

- Evsel katı atık bertaraf tesislerini kurma konularında ( belediyelere ek olarak) atık su altyapı kooperatiflerine de yetki verilmiştir. Atıkların değerlendirilmesi konusunda yeni düzenlemeler getirilmiş, idari para cezalarında ek/değişiklikler yapılmıştır.

- Ambalajlar için depozito uygulaması 1.1.2022 tarihinde başlatılacaktır.

- Ürünlerde (gönüllülük esaslı) çevre etiketi uygulaması getirilmiştir.)

-Motor yağı değişimi yetkili işletmelerde yapılacak veya atık yağların teslimi yapılacaktır.)

4-2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanununda ek/değişiklikler yapılmıştır.

( Bu bağlamda;

-Tanımlar maddesine elektrikli skuter, bisiklet şeridi kavramları eklenmiş, bisiklet yolu tanımı yeniden düzenlenmiştir.

- Bisiklet yolu ve gürültü bariyeri yapmak; uygun yerlerde banketleri bisiklet yolu olarak işaretlemek işleri Karayolları Gn.Md. görevleri arasına alınmıştır.

- Elektrikli bisiklet/ e-skuter kullanılması için 15 yaşını bitirmek koşulu getirilmiş, sürücülerin ve yayaların uyacakları bazı kurallar belirlenmiştir.)

5- 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununda bazı ek/değişikler yapılmıştır.

(-Bisiklet yolu/şeritleri, gürültü bariyeri yapımı, bakım onarımları, bisiklet için park yerleri ile şarj istasyonları kurulması vb. konular belediye görevleri arasına alınmaktadır. ( Paralel değişiklikler ilgili kanunlarda belediyeler ve il özel idareleri içinde yapılmıştır.)

İl Özel İdareleri içinde sözü edilen kanunda paralel değişiklikler yapılmıştır

- İlçe belediyelerinin otopark yapmak şeklindeki görevleri , “bölge otoparkı, kapalı/açık otopark yapmak, yaptırma, işletmek ve ruhsat vermek” şeklinde genişletilmiştir. ( Dolaysıyla otoparklar konusunda büyükşehir belediyelerinin gelirleri ve yetkileri kısıtlanmaktadır.)

-Bisikletli ulaşımın yaygınlaşması için bisikletli ana ulaşım planı hazırlanacaktır.

-Belediyelerin otopark gelirleri, 5 yılık süre ile bölge otoparkları arsalarının kamulaştırma bedeli ödemelerinde kullanılacaktır. )

6- 2021 yılının Mehmet Akif Ersoy yılı olması;

Köyde evi olmayanlara satışı yapılan arsalar üzerinde ev yapılması veya taksitlerinin ödenmesine ilişkin sürenin 4 yıl uzatılması;

TOBB “Yapılandırma Kanununu” kapsamındaki alacakları için icra takibi/haciz/icra infaz/iflas takibi işlemleri bir yıl süre ile durdurulması;

Vakıflar Genel Md/mazbut vakıflara ait olup kiraya verilmiş taşınmaz mallarda 2021 yılı için kira artışları yapılmaması;

Konuları düzenlenmiştir.

B)- 27.12.2020 Gün ve 7262 Sayılı KİTLE İMHA SİLAHLARININ YAYILMASININ FİNANSMANININ ÖNLENMESİNE İLİŞKİN KANUN

1-Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin (BMGK) kitle imha silahlarının yayılmasının finansmanının önlenmesine yönelik yaptırım kararlarının uygulanmasına ilişkin usul ve esasları düzenlenmiştir.

Bu amaçla, BMGK kararına dayalı olarak yasak işlem ve faaliyetler belirtilmiş; mal varlıklarının dondurulması ve bu kararın uygulanması, Kanun hükümlerinin uygulanması için “denetim ve işbirliği komisyonu” oluşturması, uygulanacak ceza hükümlerinde düzenleme yapılmıştır.

2-2860 sayılı Yardım Toplama Kanununda ek ve değişiklikler yapılmıştır.

Bu bağlamda;

Ø İzinsiz yardım toplama faaliyetinin internet ortamında yapıldığının tespiti halinde içeriğin çıkarılması talep edilebilecek, gerekiyorsa hâkim kararıyla erişim engellenecektir.

Ø Yurtdışı yardım toplama faaliyetleri de açık/seçik olarak Kanun kapsamına alınmıştır.

Ø Yardım faaliyetlerini denetleyecek görevlilerinin yetkileri artırılmış, bu amaçla İstedikleri bilgi/belgelerin kendilerine verilmesi zorunluluğu getirilmiştir.

Ø İzinsiz yardım toplama cezaların kapsamı ( yardım toplanmasına yer/olanak sağlayanlar, yurt dışına yardım yapan kurul üyelerini içerecek şekilde) genişletilmiş ve ceza miktarları artırılmıştır.

3-Dernekler Kanununda köklü ek/değişiklikler yapılmıştır.

Ø Merkezleri yurt dışında bulunan dernekler, vakıflar ve kâr amacı gütmeyen kuruluşların Türkiye’deki şube/temsilcilikleri Kanun kapsamına alınmıştır.

Ø TCK 53. maddeye göre belli hakları kullanmaktan doğan yasaklılık süresi geçmiş veya affa uğramış olsalar dahi bazı suçlardan hüküm giymiş olanların, genel kurulları dışında derneklerin diğer organlarında görev almalarına yasaklama getirilmiştir.

Ø Dernek denetimlerinin her yıl yapılması esası getirilmiştir. Denetim elemanlarına her türlü bilgi/belgenin verilecektir. Dernek denetimlerinin ucu açılmıştır. İçişleri Bakanı/mülki amir tarafından talep edilmesi halinde dernekler ilgili bakanlık /kuruluşlar tarafından da denetlenebilecektir.

Ø Yurt dışına yapılacak yardımlardan önce izin alınması esası getirilmektedir.

Ø Terör örgütlerine yardım, uyuşturucudan kaynaklanan mal varlığının aklanması bu suçlardan dolayı dava açılması halinde kişi ve organlar görevlerinden uzaklaştırılabilecek ve yerlerine atama yapılabilecektir.

Ø Cezaların kapsamı genişletilmiş, tutarları artırılmıştır.

Ø 7.000 TL aşan gelir tahsilatı ve ödemelere ilişkin işlemlerin bankalar üzerinden yapılması zorunluluğu getirilmiştir.

4-5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanunda ek/değişiklere gidilmiş; serbest avukatlara da taşınmaz mal alım satımı, dernek kuruluş, idaresi ve devrine ilişkin finansal konularında bildirim sorumluluğu getirilmiş ve Kanunda sayılmış yükümlüler arasına alınmıştır.

Ayrıca ( müşteri tanınması konusunda kimlik paylaşımı yapılması, cezaların artırılması, mal varlığına el konulması ve Bakan onayı ile mal varlığına ilişkin işlemlerin 7 gün süreyle askıya alınması vb. konularda) Kanunda köklü değişiklikler yapılmıştır.

5-6102 sayılı Türk Ticaret Kanununda ek/değişiklikler yapılmış; şirket defterlerinin elektronik ortamda tutulması, hamiline yazılı pay senetlerinin kaydı/ devri/ ispatı vb.

işlemlerinde Merkezi Kayıt Kuruluşu verilerinin esas alınması, pay sahiplerinin senetlerini 2021 yılı sonuna kadar Merkezi Kayıt Kurumuna bildirmesi gerektiği vb. hususlarda düzenlemeler yapılmıştır.

6- 6415 sayılı Terörizmin Finansmanının Önlenmesi Hakkında Kanunda ek/değişiklikler yapılmış; mal varlığı kavramının tanımı genişletilmiş, Hazine ve Maliye Bakanı ile İçişleri Bakanına bazı hallerde mal varlığının dondurulmasına/dondurulma kararının kaldırılmasına kararı verme yetkisi getirilmiştir