1920 BMM'NE GİDEN YOL.
MÜDAFAA- i HUKUK 
            Osmanlı İmparatorluğu 1. Dünya paylaşım savaşı sonunda yenilmemiş olmasına karşın, ittifak ortakları (Almanya ,Avusturya, Bulgaristan) yenilince, Osmanlı da yenik duruma düştü. Bunun üzerine 30 Ekim 1918 Mondros ateşkes anlaşması imzalandı ve arkasından 13 Kasım 1918 de düşman gemileri ( 1915 Çanakkale savaşları sırasında boğazları geçemeyen İngilizler) İstanbul limanına demirledi. Arkasından 15 Mayıs 1919 da Yunanlılar İzmir'e asker çıkararak işgale başladı. Mustafa Kemal “ Geldikleri gibi giderler." diyerek 19 Mayıs 1919 da Samsun'a çıktı.
            1913 yılından beri çalışma gösteren Müdafaa- i Milli cemiyetleri ve Kuvay i Milli gibi kuruluşlar tekrar canlandı. 
İl veya bölge meclisleri gibi çalışma başladı. Örnek 18 Temmuz 1918 de Denizli Heyeti Milliyesi seferberlik ilan ederek Demirci Mehmet Efe 20 Temmuzda beyanname yayınladı ve asker toplamaya başladı. Eylül 1919 da Müdafa i Hukuk Cemiyeti kuruldu.5 Aralıkta Demirci Mehmet Efe bizzat Isparta'ya giderek Isparta ve Burdur'dan asker alınması, silahların toplanması talimatını verdi.
            Müdafaa- i Hukuk Cemiyeti, toplanan askerin giyim kuşamı, kullanacağı silahlar, cep harçlığı, tütün gereksinimleri ile geride kalanların geçimlerinin sağlanması ve hatta borçlarının ödenmesi gibi görevleri yerine getiriyordu.
            Mustafa Kemal tarafından 7 Eylül 1919 Sivas Kongresinde; işgallere karşı kurulan milli cemiyetler Anadolu ve Rumeli Müdafaa- i Hukuk Cemiyetleri olarak birleştirilmiş ve "Hattı Müdafaa yoktur, sathı müdafaa vardır, o satıh bütün vatandır." diyerek kurtuluş savaşı başlatılmıştır.
            Bu süreçte, Müdafaa- i Hukuk Cemiyetleri Mondros'la oluşan hükümet boşluğunu doldurup, bir meclis işlevi görerek; silahlı kuvvetleri topluyor, işgale karşı protesto eylemlerini organize ediyor, hükümet ve devlet gibi davranarak kararlar alıyordu.
Mustafa Kemal 13 Ekim 1919 da yayınladığı Müdafaa-i Hukuk Teşkilatı Nizamnamesi ile milli bağımsızlık, düşman işgaline karşı vatan savunması, memleket topraklarının paylaşımının önlenmesi, insan haklarının savunulması, milli uyanış ve şahlanışın gerçekleştirilmesi hususlarındaki amaçlarını açıkladı.
             Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir ilkesi ve Milletin kaderini milletin kendisinin ve temsilcilerinin belirlemesi ilkesinden hareketle 23 Nisan 1920 tarihinde Büyük Millet Meclisinin kurulması gerçekleştirilmiştir.
Daha sonra Türkiye Büyük Millet Meclisi adını alan bu meclis 29 Ekim 1923 tarihinde çağının en demokratik ve ileri yönetim biçimi olan Cumhuriyeti ilan etmiştir. 
             Yukarıdaki özet açıklamalar ışığında;
Müdafaa- i Hukuk Vakfımız: Ulusal kurtuluş savaşı dönemi ve sonraki Cumhuriyet kuruluş dönemlerini çağdaş anlayışla değerlendirerek çıkarılan sonuçları, alınması gereken dersleri toplumumuza, her yaştan genç vatandaşlarımıza aktararak ulusal bilinci tazelemek, geçmişin derslerinden geleceğimizi planlamak amacındadır. 
Mustafa Kemal Atatürk ün “Benim iki büyük eserim var. Biri Türkiye Cumhuriyeti diğeri Cumhuriyet Halk Partisidir.” sözünden hareketle;
Çağdaş bir yönetim biçimi olan kimsesizlerin kimsesi olan cumhuriyeti, özellikle günümüzde karşı karşıya kaldığı tehlikelerden korumak, yaşatmak ve daha da demokratikleştirmek, Müdafaa-i Hukukun devamı olan Cumhuriyet Halk Partisini de Atatürk ilke ve devrimleri doğrultusunda, Ulusumuzun çıkarlarını koruyan, her şart altında demokrasiyi savunan bir çizgide kalmasını sağlamak amacındaki çalışmalarını sürdürmektedir.
Müdafaa-i Hukuk Vakfı Genel Sekreteri                       

ŞÜKRÜ KUTLUAY