Mülkiye Başmüfettişi ve Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş’ın Başdanışmanı, kendi alanında da duayen olan her zaman dostluğundan gurur duyduğum Mahmut Esen, Ak Parti’nin yıllara göre devletten ve üyelerden aldığı yardım, ilçe teşkilatlarına yönelik yapılan yardımlardaki mükerrerlik, partinin mali hesaplarının Anayasa Mahkemesi tarafından denetlenmesinin geciktirilmesi gibi konularda üşenmeden, tüm tabloları incelemiş ve kaleme almıştır.

Söz konusu mali tablosunun raporunu kesmeden, biçmeden ve yorum yapmadan sizlerle paylaşmak istedim. Uzun olduğunun farkındayım ancak ilgilenenler için bulunmaz bir analiz olduğuna, geleceğe ve geçmişe de ışık tuttuğuna inandığım için olduğu gibi vermek istedim.

İşet Esen’in Analizi…

“Sayamadığınız, ölçemediğiniz hesaplayamadığınız olayları tanıyamazsınız.” Galileo Galile

Bilindiği üzere siyasi partiler; demokratik siyasi hayatın vazgeçilmez unsurlarıdır.

Bu yüzden siyasi partilerin mali (gelir/gider ve taşınmaz mal edinimleri) işlemlerinin kanunlara uygunluğunun denetimi, işlemlerin kanunlara aykırılığı halinde uygulanacak yaptırımlar konusunda, Anayasa başta olmak üzere, Anayasa Mahkemesi Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanunu, Siyasi Partiler Kanunu ile özel hükümler getirilmiştir.

Bu düzenlemelere göre siyasi partilerin mali denetimleri AYM tarafından, kesin hesap cetvelleri ve mal edinim belgeleri üzerinden yapılmaktadır. Denetimler için Sayıştay’dan teknik yardım sağlanmaktadır.

Mali denetim için siyasi partilerin; merkez ve taşra örgütlerini kapsayan birleşik kesin hesabını, dayanağı gelir/gider belgeleri, bunların kaydedildiği defterleri, satın aldıkları taşınmaz ve taşınır malların listelerini ait olduğu yılı izleyen haziran ayı sonuna kadar AYM göndermeleri gerekmektedir.

Siyasi partilerin mali denetimine ilişkin AYM kararları R.G. yayınlanmaktadır.

Bu suretle siyasi partilerin mali durumları konusunda kamuoyu bilgilendirilmektedir.

Ülkemizde halen faaliyette olan 123 siyasi parti bulunmaktadır.

Son olarak (3 ay aradan sonra) 28/29 Eylül 2022 günlü R.G. siyasi partilerin mali denetimlerine ilişkin (21) adet AYM kararı daha yayınlanmıştır.

Bu kararların incelenmesinden AYM’nin; TBMM grubu bulunan siyasi partilerle ilgili denetimlerde bile günceli yakalamadığı, denetimlerin 3-5 yıl geriden geldiği anlaşılmaktadır.

Örneğin; 2018 yılından bu yana 4 yılı aşkın bir süre geçtiği ve yeni seçim dönemine girmek üzere olduğumuz halde TBMM grubu bulunan partilerin (MHP hariç) 2018 yılı mali denetimlerinin dahi henüz yapılmadığı/tamamlanamadığı anlaşılmaktadır.

Oysa söz konusu denetimlerin etkili; verimli/yararlı olması, kamuoyu denetimlerinin sağlanabilmesi vb. yönlerden; denetimlerin olabildiğince güncel olarak yapılması özel önem arz etmektedir. Diğer yandan seçim yıllarına ait hesap incelemelerine öncelik verilmesi gerekmektedir.

Zira seçim yıllarında partilerin gelir ve giderlerinde önceki dönemlere göre olağanüstü artışlar olmaktadır.

G.Galile’nin yukarıya çıkardığımız sözünden hareketle AYM mali denetim kararlarının algılanması, anlamlı sonuçlar çıkarılabilmesi için karar içeriklerinde gelir/gider ve mal edinilmesine ilişkin rakamların diğer partilerle ve aynı partinin önceki yıl hesapları ile karşılaştırılmasının (çapraz denetim) yapılmasında yarar vardır.

Bu bağlamda;

“Siyasi Partilere Ait Güncel Mali Denetim Raporlarının Karşılaştırmalı Olarak Değerlendirilmesi” başlıklı; bir çalışma daha önce tarafımdan yapılmış, TBMM grubu bulunan 4 siyasi partinin 2017 yılına gelir/giderleri karşılaştırılmalı incelenmiştir.

Bu incelememizde de bu kez TBMM grubu bulunan partilerden Ak Partinin 2016- 2019 yıllarına ait mali denetim sonuçları ele alınmıştır. İncelememizde AYM tarafından verilmiş olan kararlar esas alınmış, ayrıca sözü edilen Parti'nin resmi internet sitesindeki verilerden yararlanılmıştır.

Deneyimli/emekli Mülkiye Başmüfettişi olarak; AYM kararları üzerinde yapılmış inceleme sonucunda; tarafımdan ulaşılabilmiş tespit/değerlendirmeler, kamuoyunu aydınlatmak, kararları incelemek isteyenlere ve ilgililere yardımcı olmak bağlamında özet halinde aşağıya çıkarılmıştır.

İncelememiz sırasında AYM’nin mali denetimlerde izlediği yönteme uyulmuştur.

II-GELİRLERİN İNCELENMESİ

Ak Partinin 2016-2018 yıllarına ait kesin hesaplarına göre tahsil edilmiş gelirlerinin türü; genel merkez/ il örgütlerine göre dağılımı, toplamı, önceki yıldan devreden nakit/alacaklar ile gelecek yılı devir edilmiş borç durumu (gelir cetveli) ekli I Sayılı Tabloda ayrıntılı biçimde gösterilmiştir.

(2018 yılı kesin hesabına ilişkin AYM mali denetimi henüz tamamlanmamış olduğundan; AKP resmi internet sitesinde açıklanmış olan genel merkez hesaplarına ilişkin rakamlara yer verilmiştir.)

Tablo incelenmesinden de anlaşılacağı üzere Ak Partinin gelir kesin hesapları:

-2016 yılında 199,3 milyon TL gelir, 16,1 milyon TL önceki dönemden devreden nakit/alacaklar, yıl sonu 40 milyon TL borç;

-2017 yılında 276,5 milyon TL geliri, 10,9 milyon TL önceki dönemden devreden nakit/alacaklar, yıl sonu 52,9 milyon TL borç;

-2018 yılında (yalnızca genel merkez gelirleri) 479,7 milyon TL gelir, 1,9 milyon TL önceki dönemden devreden nakit/alacaklar, yıl sonu 9,6 milyon TL borç;

-2019 yılında ise 540,5 milyon TL gelir, 170,8 milyon TL önceki dönemden devreden nakit/alacakları, yıl sonu 40,8 milyon TL borç;

Şeklinde gerçekleşmiştir.

Önceki yıllara oranla 2018 ve 2019 yıllarına ait gelir rakamlarında yüksek oranlı artışlar; sözü edilen yıllarda yapılan genel seçimler nedeniyle Devlet yardımlarının 2-3 kat üzerinden ödenmiş olmasından kaynaklanmaktadır.

AYM incelemesi sonunda parti gelirlerinin 2820 sayılı SPK uygun olarak gerçekleştirilmiş olduğuna karar verilmiştir.

AK Parti kesin hesaplarında merkez ve taşra gelirlerinin birleştirilmesi (konsolidasyonunu) sırasında; genel merkez gelirlerinden il örgütlerine aktarılmış “genel merkez yardım” miktarları; elemeye (eliminasyona) tabi tutulmadığı için mükerrer kayıt yapılmıştır.

Böylelikle merkez ve il örgütleri gelir toplamları fazla gösterilmiş olmaktadır.

Kesin hesap çıkarılmasında kolaylık amacıyla siyasi partiler tarafından getirilmiş olduğu tahmin edilen ve AYM incelemeleri sırasında da düzeltilmemiş bu uygulamanın muhasebenin genel ilkelerine uygun olmadığı, fiktif/gerçekçi olmayan sonuçlar verdiği açıktır.

Bu yüzden daha gerçek/anlamlı sonuç vermesi bakımından; incelememiz sırasında gelir türlerinin toplam içindeki yüzdelerinin hesaplanmasında, mükerrerlik giderildikten sonraki rakamlar baz alınmıştır

TBMM’de grubu bulunan partilerde olduğu gibi Ak Parti de gelirler içerisinde de en büyük payı Devlet yardımı oluşturmaktadır.

Toplam gelirler içinde bu payın oranının (seçim yapılan yıllarda daha yüksek olmak üzere) % 51-76 arasında değiştiği görülmektedir.

Bu oranlar; (2017 yılı itibarıyla) gelirlerinin %58,77 sini merkezi yönetim bütçe gelirlerinden aldıkları paylardan sağlamış olan belediyeleri anımsatmaktadır.

TBMM grup kuran partilerimizin bile “Hazineden geçinmeli hale geldikleri” anlaşılmaktadır.

Devlet yardımından yararlanan partilerimizde; büyüklük itibarıyla ilk sırada yer alan Devlet yardımlarından sonraki en büyük gelir kaynağını, bağış/yardımlardan sağlanan gelirler oluşturmaktadır.

Ancak 2019 yılında AKP gelirlerinde, ikinci sırayı parti mal varlığından elde edilen gelirlerin aldığı, bağış/yardım gelir tutarlarında azalma olduğu görülmektedir.

Nitekim toplam gelirlerin: 2016 yılında %28; 2017 yılında % 43’ünü oluşturan bağış ve yardım gelirlerinin oranı, 2019 yılında % 8,4’ e gerilemiştir.

Bu gerileme durumu tahsil edilen rakamlarda da görülmektedir. 2016 yılında 43,8 milyon TL, 2017 yılında 99,4 milyon TL bağış/yardım tahsil edilmişken 2019 yılında bu rakam 36,8 milyon TL olarak gerçekleşmiştir.

Böylelikle 2019 yılında gerçekleşmiş bağış/yardım gelirleri; 2016 yılı rakamlarının da gerisinde kalmış ve 2017 yılı gelirlerine göre de % 63 oranında azalmıştır.

Bu arada parti mal varlığı gelirlerinde önemli oranda artış kaydedilmiştir. Zira 2016 ve 2017 yıllarında toplam gelirlerin%1,5- 1,7 sini oluşturan mal varlığı gelirlerinin oranı 2019 yılında % 10,7 yükselmiştir.

Bağış/yardım gelirlerinde düşme ile mal varlığı gelirlerindeki artış olayı dikkat çekici bir durum olarak değerlendirilmektedir.

Bu yüzden sözü edilen konunun nedenlerinin (partiye duyulan teveccühün azalması, partinin mal varlığındaki artışlar vb. yönlerden) siyaset bilimcileri tarafından ayrıca araştırılmasında yarar vardır.

Siyasi partilerin temel; en başta gelen/gelmesi gereken aidat gelirlerinin, toplam gelirler içinde önemli pay oluşturmadığı bilinmektedir.

Bununla birlikte AKP aidat gelirlerinde, yıllar itibarıyla artış/mevcut durumun korunması bir yana, yüksek oranlı azalma görülmektedir.

2022 mayıs ayı itibarıyla 11 milyon üyesi olan AKP ‘de: 2016 yılında 4,3 milyon TL, 2017 yılında 4,4 milyon TL üye aidat geliri sağlanmış iken 2019 yılında üye aidat geliri olarak toplam 2,9 milyon TL tahsil edilebilmiştir. Toplam gelirler içindeki üye aidat gelirlerinin oranı % 2,7 den % 0,7’ ye gerilemiştir.

2016 yılına göre 2019 yılında üye aidat gelirleri % 31 oranında düşmüştür.

Üye giriş aidatları gelir miktarlarında da benzer durum görülmektedir.

Sözü edilen durumların; kazanılan yeni üye sayısı, kayıtlı üyelerin partilerine bağlılıklarını/ilgilerini yansıtması bakımından önemli bir gösterge olduğu düşünülmektedir.

AYM karar içeriklerinde veya AK Partinin resmi internet sitesindeki mali tablolarda faiz geliri hakkında bilgi bulunmamaktadır.

Oysa Ak Parti hesaplarında; 2018 yılı sonunda 126 milyon TL, 2019 yılı sonunda 155 milyon TL gelecek yıla nakit ve alacak devri yapıldığı ve bunların büyük bölümünün banka hesaplarında bulunduğu görülmektedir.

Diğer yandan siyasi partilerimizin yılın ilk çeyreğinde peşin aldıkları Devlet yardımları başta olmak üzere nakit kaynaklarını bankalarda nemalandıkları bilinmektedir.

Örneğin 2017 yılında MHP toplam gelirlerinin % 4,7 oranında ( 2 milyon TL), CHP ise toplam gelirinin % 3,5 oranında (3,7 milyon TL) faiz geliri temin etmiştir.

AYM denetimlerinin etkili/verimli olması ve mali işlemlerde saydamlık/ kamuoyu denetiminin gerçekleşebilmesi için hesap incelemesi sırasında partinin nakit kıymetlerinin bankalarda nemalandırılıp/nemalandırılmadığı, faiz/kâr elde edilmiş ise miktarları ve hangi gelir hesabında gösterildiğinin açıklığa kavuşturulması gerekirdi.

III- GİDERLERİN İNCELENMESİ

(2018 yılı kesin hesabına ilişkin AYM mali denetimi henüz tamamlanmamış olduğundan; AKP resmi internet sitesinde açıklanmış olan genel merkez hesaplarına ilişkin rakamlara yer verilmiştir.)

Tablo incelenmesinden de anlaşılacağı üzere Ak Partinin gider kesin hesapları:

-2016 yılında 255,8 milyon TL gider, 57,3 milyon TL önceki dönemden devreden borçlar, 10 milyon TL gelecek yıla devreden nakit alacaklar;

-2017 yılında 291,8 milyon TL gider, 40,4 milyon TL önceki dönemden devreden borçlar, 8 milyon TL gelecek yıla devreden nakit alacaklar;

-2018 yılında (yalnızca genel merkez gelirleri) yılında 348 milyon TL gider, 17,3 milyon TL önceki dönemden devreden borçlar, 10 milyon TL gelecek yıla devreden nakit alacaklar;

-2019 yılında ise 255,8 milyon TL gider, 57,3 milyon TL önceki dönemden devreden borçlar, 126 milyon TL gelecek yıla devreden nakit alacaklar;

Şeklinde gerçekleşmiştir.

Önceki yıllara oranla 2018 ve 2019 yıllarına ait gider rakamlarında yüksek oranlı artışlar; sözü edilen yıllarda yapılan genel seçimler nedeniyle Devlet yardımlarının 2-3 katı üzerinden ödenmiş olmasından kaynaklanmaktadır.

AYM incelemesi sonunda parti giderlerinin 2820 sayılı SPK uygun olarak gerçekleştirilmiş olduğuna karar verilmiştir.

Yukarıda gelirlerin incelenmesi bölümünde belirtildiği üzere, gider hesaplarının genel merkez ve taşra hesaplarının birleştirilmesinde genel merkez tarafından il örgütlerine yapılmış yardım giderlerinde eliminasyon yapılmadığı, bu suretle anılan giderlerin mükerrer yazıldığı, dolayısıyla gider rakamlarının da fazla gösterildiği tespit edilmiştir.

Bu yüzden daha gerçek/anlamlı sonuç vermesi bakımından incelememiz ve ekli TABLONUN düzenlenmesi sırasında gider türlerinin toplam içindeki yüzdelerinin hesaplanmasında mükerrer giderler çıkarıldıktan sonraki rakamlar baz alınmıştır.

Gider türlerinde büyüklük itibarıyla seçim yapılmış yıllarında ilk sırada seçim giderleri gelmektedir.

Ancak siyasi partilerin belli başlı fonksiyonel giderlerinden olan”seçim giderlerinin“ kapsamı konusunda dahi siyasi partiler arasında farklılıklar olduğu, uygulamada birlik tesis edilemediği bilinmektedir.

Parti giderlerinde (seçim giderlerinden sonra) büyüklük itibarıyla ikinci sırada personel giderleri gelmektedir.

Partinin toplam/birleşik giderlerinin 2016 yılında %19, 2 sini, 2017 yılında %13,8 ve 2019 yılında % 11,3 ünü personel giderleri oluşturmuştur.

Genel merkez personel giderleri üzerinden yapılan bir hesaplamaya göre genel merkezde istihdam edilen personele 2016 yılında 18 milyon TL ödenmiştir.

2016 yılındaki genel merkez personel giderleri 2017 yılında % 26,6; 2018 yılında %14, 2019 yılında ise % 24,4 oranlarında artırılmıştır.

Personel sayısının sabit varsayılması/artış olmadığının kabulü halinde; yıl ortası baz alınarak yapılmış bir hesaplamaya göre personel giderlerindeki artış oranlarının anılan yıllarda (2018 yılı dışında) memur aylıklarına uygulanan katsayı artışlarının üzerinde seyir ettiği anlaşılmaktadır.

Temsil/ağırlama giderleri; toplam giderler içinde önemli pay oluşturmaktadır.

Toplam giderlerin 2016 yılında % 19,3’ ü (28,2 milyon TL), 2017 yılında % 8’ i ( 19,6 milyon TL) ve 2019 yılında ise % 7,3 ü ( 32,7 milyon TL) temsil ve ağırlama giderleridir. Bu giderlerin büyük bölümü il örgütleri tarafından gerçekleştirilmiştir.

Toplam giderlerin 2016 yılında % 11’i ( 16,2 milyon TL), 2017 yılında % 7’si ( 18.745 milyon TL) ve 2019 yılında ise % 6’sı (26.9 milyon TL) kira ödemelerine aittir. 2016 yılına göre 2017 yılı kira ödemelerinde % 15 oranında artış olmuştur.

Basın/yayın/tanıtım hizmetleri için toplam giderlerden 2016 yılında %12,5 (18,2 milyon TL) 2017 yılında % 10 (24,5 milyon TL) 2019 yılında ise % 4,7 oranlarında ( 20,9 milyon TL) harcama yapılmıştır.

2019 yılı harcamalarının 2017 rakamlarının bile altında kalmış olması dikkat çekmektedir.

2018 yılında sadece genel merkez tarafından yapılmış basın/yayın/tanıtım hizmet giderleri toplamı 35,5 milyon TL dir.

Bina/taşıt/demirbaş alımlarında içinde bulunduğu diğer giderler için toplam giderlerin 2016 yılında % 14,4 ( 21 milyon TL), 2017 yılında %10,2 (25,1 milyon TL) ve 2019 yılında ise % 9 oranlarında (41,9 milyon TL) harcama yapılmıştır.

IV- PARTİ MALLARININ İNCELENMESİ

İncelemeye esas alınan dönem içinde AK Parti tarafından gerçekleştirilmiş mal alımlarına ait ayrıntılı bilgiler aşağıdaki Tablo: 3 de gösterilmiştir.

Tablo 3 : 2016-2019 Yıllarında Ak Parti Tarafından Gerçekleştirilmiş Taşınır/Taşınmaz Mal Alımları ( 1000 TL olarak)

S.No Satın Almaların Türü Satın Almaların Gerçekleştirildiği Yıllar ve Satın Alma Tutarları 2016 2017 2018 (x) 2019

1- Taşınmaz Alımları -Bina -Arsa ve arazi 2.524 2.285 993 1.027 17.187

2- Taşıt Alımları 1.772 1.614 652 1.084

3- Demirbaş/ Hak Edinimleri 2.200 1.523 960 4.209

Satın Almaların Yıllık

Tutarları Toplamı 6.497 6.442 2.639 22.480

Not: Küsuratlar yuvarlatılmıştır.

-AYM kararları içerikleri ve AKP resmi internet sitesi verilerine dayanılarak hazırlanmıştır.

(x) 2018 yılında gerçekleştirilmiş satın almalar sadece Genel Merkez tarafından yapılmış giderleri içermektedir

2016 yılında 6.497 milyon TL, 2017 yılında 6.442 TL, 2018 yılında sadece genel merkez tarafından 2.639 milyon TL ve 2019 yılında ise 22.480 milyon TL tutarında mal (taşınmaz/taşınır mallar ve bazı haklar) edinilmiştir.

2019 yılında bina alımlarına ağırlık verildiği ve 17.187 milyon TL tutarında satın alma yapıldığı anlaşılmaktadır.

AYM tarafından yapılmış denetimler sonucunda satın almaların 2820 sayılı SPK uygun olduğu tespit edilmiştir.

TABLO I: Ak Partinin 2016- 2019 Yıllarına Ait Kesin Hesaplarına Göre Tahsil Edilmiş Gelirlerin Türü; Genel Merkez/ İl Örgütlerine Göre Dağılımı, Toplamı, Önceki Yıldan Devreden Nakit/Alacaklar ile Gelecek Yıla Devredilmiş Borçları (1000 TL olarak)

S. No GERÇEKLEŞEN GELİRLERİN TÜRÜ 2016 2017 2018 (x) 2019 Kaynağına Göre Toplam Gelir Toplam Gel. Or. (%) Kaynağına Göre Toplam Gelir Toplam Gel. Or. (%) Kaynağına Göre Toplam Gelir Toplam Gel. Or. (%) Kaynağına Göre Toplam Gelir Toplam Gel. Or. (%) Genel Merkez İl Örgütleri Genel Merkez İl Örgütleri Genel Merkez İl Örgütleri Genel Merkez İl Örgütleri

A ÖNCEKİ DÖNEMDEN DEVİR NAKİT /ALACAKLAR 1.119 15.000 16.119 1.783 9.195 10.978 1.959 126.043 44.760 170.803

B 1- Hazine Yardımları 104.678 104.678 66 119.170 - 119.170 51 417.050 86,9 335.533 - 335.533 76 2- Parti Mal Varlığı Gelirleri 2.212 102 2.314 1,5 3.511 372 3.883 1,7 24.993 5,2 46.245 452 46.697 10,7 3- Alınan Bağış ve Yardımlar 18.020 25.874 43.894 28 63.560 35.870 99.430 43 966 1.046 35.768 36.814 8,4 4- Diğer Gelirler 87 1.880 1.967 1,3 96,3 4.510 4.606 2 79 146 5.568 5.714 1,3

Faiz Gelirleri Aday Adaylığı Aidatları 36.702 7,6 5- İl Örgütlerine Özgü Gelirler 46.459 46.459 49.488 115.287 115.287 Üye Giriş Aidatları 94 94 - 62,4 62,4 64,1 64,1 Üye Yıllık Aidatları 4.329 4.329 2,7 4.420 4.420 2 2.978 2.978 0,7 Aday Adaylığı Aidatları 8.211 8.211 1,9 Satış/Faaliyet Gelirleri 499 499 0,3 504 502 0,2 526 1.141 1.141 0,3 Genel Merkez Yardımları 41.537 41.537 (x1) 44.502 44.502 (x1) 102.893 102.893 (x1) 6- YIL GELİRLERİ TOPLAMI 124.998 74.318 199.317 100 186.338 90.242 276.580 100 479.792 100 383.497 157.078 540.575 100

C DEVİR EDEN BORÇLAR 7.021 33.425 40.446 17.319 35.598 52.917 9.650 5.111 35.749 40.860

D GENEL TOPLAM 133.140 122.743 255.882 205.441 135.035 340.475 491.403 514.652 237.587 752.238

Notlar:

-AYM kararları içerikleri ve AKP resmi internet sitesi verilerine dayanılarak hazırlanmıştır.

-Küsuratlar yuvarlatılmıştır.

-(x) 2018 yılı hesapları sadece Genel Merkez gelirlerini içermektedir.

-(x1) İl örgütlerine “Teşkilata yardım” bağlamından yapılmış gelirlerin Partinin toplam gelirlerinin hesaplanması sırasında oluştuğu anlaşılan mükerrerliği gidermek için bu rakamlar eliminasyona tabi tutulmuş, bir kez toplama dahil edilmiştir.

Daha gerçekçi olması bağlamında gelir türlerinin toplam gelire oranında elimine edilmiş rakamlar baz alınmıştır.

TABLO II : Ak Partinin 2016-2019 Yılları Kesin Hesaplarına Göre Gerçekleşmiş Giderlerinin Türü; Genel Merkez/ İl Örgütlerine Göre Dağılımı, Toplamı, Önceki Yıldan Devreden Borçlar ile Gelecek Yıla Devredilmiş Nakit ve Alacakları (1000 TL olarak)

S.No GERÇEKLEŞMİŞ GİDERLERİN TÜRÜ 2016 2017 2018 ( X2) 2019 Kaynağına Göre Giderler Toplam Gider Top. Gid.Or. (%) Kaynağına Göre Giderler Toplam Gider Top. Gid.Or. (%) Kaynağına Göre Giderler Toplam Gider Top. Giderlere Or. (%) Kaynağına Göre Giderler Toplam Gider Top. Gid. Oran. (%) Genel Merkez İl Örgütleri Genel Merkez İl Örgütleri Genel Merkez İl Örgütleri Genel Merkez İl Örgütleri

A ÖNCEKİ YILDAN DEVİR BORÇLAR 33.729 23.638 57.367 7.021 33.445 40.466,4 17.319 9.650 35.321 44.971

B 1 Personel 18.062 9.948 28.010 19,2 22.861 11.196 34.057 13,8 26.009 7,5 32.353 18.142 50.595 11,3 2 Kira 2.500 13.716 16.216 11,1 4.007 14.738 18.745 7,6 6.207 1,8 6.501 20.488 26.989 6 3 Haberleşme 1.059 5.785 6.844 4,7 1.190 5.712 6.902 2,8 1.625 0,5 1.257 8.373 9.630 2,1 4 Basılı Kağıt/ Kırtasiye vb. 748 2.206 2.954 2 547 2.205 2.752 1,1 939 0,3 436 3.860 4.296 0,9 5 Isıtma/Aydınlatma/Temizlik 3.066 5.081 8.147 5,6 3.594 5.320 8.914 3,6 4.461 1,3 5.284 10.392 15.676 3,5 6 Temsil/Ağırlama 657 27.556 28.213 19,3 1.306 18.380 19.686 8 1.556 0,4 1.278 31.439 32.717 7,3

7 Teşkilata Yardımlar 41.537 (x1) 925 42.462 0,6 44.502 (x1) 3.589 48.091 1,5 102.993 29,6 102.893(x1) 4.674 107.567 1 8 Seyahat 2.297 2.810 5.107 3,5 2.952 1.953 4.905 2 4.548 1,3 3.455 3.052 6.507 1,4 9 Taşıma ve Vasıta 545 3.355 3.900 2,7 1.493 4.424 5.917 2,4 2.853 0,8 2.981 8.218 11.199 2,5 10 Basın/Yayın/Tanıtım. 13.711 4.583 18.294 12,5 19.656 4.846 24.502 10 35.558 10,2 12.192 8.713 20.905 4,7 11 Vergi/Sig./Noter/Mahkeme 232 5.021 5.253 3,6 256 5.207 5.463 2,2 214 0,1 1.390 8.457 9.847 2,2 12 Gelir Getirici Malzeme Gideri 422 627 1.049 0,7 1.041 1.424 2.465 1 2.171 0,6 846 1.636 2.482 0,5 13 Seçim Giderleri - - - 76.091 8.144 84.235 34 136.552 39,2 166.861 45.022 211.365 47 14 Diğer 12.786 8.290 21.076 14,4 16.956 8.208 25.164 10,2 22.347 6,4 29.162 12.532 41.694 9,2 YILLIK GİDERLER TOPLAMI 97.627 89.909 187.537 100 196.459 95.352 291.812 100 348.040 100 366.995 185.005 552.000 100

C Gelecek Yıla Devreden Nakit Alacaklar 1.783 9.195 10.978 1.959 6.258,6 8.217,6 126.043 138.006 17.260 155.266

D GENEL TOPLAM 133.140 122.742 255.882 205.439 135.236 340.675 491.402 514.652 237.586 752.237

Notlar:

--AYM kararları içerikleri ve AKP resmi internet sitesi verilerine dayanılarak hazırlanmıştır.

-Küsuratlar yuvarlatılmıştır.

-(x) 2018 yılı hesapları sadece Genel Merkez giderlerini içermektedir.

-(x1) İl örgütlerine “Teşkilata yardım” bağlamından yapılmış giderlerin Partinin toplam giderlerinin hesaplanmasında oluştuğu anlaşılan mükerrerliği önlemek için eliminasyona tabi tutulmuş, bir kez toplama dahil edilmiştir. Daha gerçekçi olması bağlamında gider türlerinin toplam giderlere oranında elimine edilmiş rakamlar baz alınmıştır