1 Ocak 2024 tarihinde başlayacak olan seçim takvimi uyarınca seçim propagandası yapılmasının usul/esasları ve seçim yasaklarına ilişkin YSK kararlarına göre hazırlanması hakkında bir analiz kaleme alan Mülkiye Başmüfettiş’i Mahmut Esen’in analizi aslında başta tüm siyasal partileri ve milyonları ilgilendiren bir analizdir.

Seçim döneminde siyasi partiler/adaylar tarafından siyasal haklarının noksansız kullanılması, olası uyuşmazlıkların azaltılması ve çıkacak uyuşmazlıkların da suhuletle çözümlenebilmesi için ilgilerinin ve kamuoyunun bilgilendirilmesi amaçlanan Esen’in bu analizini olduğu gibi sizlerle paylaşmak istedim.

Seçim Propagandası Yapılması ve Seçim Yasakları

1-31 Mart 2024 tarihinde yapılacak olan Mahalli İdareler Genel Seçimlerine yönelik seçim takvimi; siyasi partiler/adayların yapacakları propaganda usul ve esasları ile seçim yasakları konuları seçim mevzuatı uyarınca YSK kararları ile belirlenmiş, kararlar R.G. yayınlanarak ilan edilmiştir.

Seçim takvimi 01.01.2024 tarihinde başlamaktadır. 01.01.2024- 31.3.2024 tarihlerini kapsayan seçim döneminde ilgililerce yapılması gereken iş/işlemler belirlenmiş, gün itibarıyla YSK kararıyla takvime bağlanmıştır.

2-Takvim uyarınca 21-31 Mart 2024 tarihleri arasındaki seçim propagandası etkinliklerinin düzenlenmesi, özellikle seçim yasaklarının uygulanmasına yönelik iş/işlemler önem arz etmektedir.

Zira seçim mevzuatına göre asıl propaganda etkinliklerinin bu dönemde yapılması, geniş kapsamlı/önemli seçim yasaklarının da yine bu dönemde uygulanması gerekmektedir.

Bu dönemdeki tüm iş/işlemler, ilçe seçim kurullarının gözetimi ve denetimi altında yapılacaktır.

Ayrıca 1-31 Mart 2024 tarihleri arasındaki 30 günlük sürede kullanılacak ticari ilan/reklam yerlerinin belirlenmesi, adayların bu yerlerden eşit bir şekilde yararlanmaları vb. konularında da gözetim/denetim ve yasaklarla ilgili işlem yapılmasında ilçe seçim kurulu yetkidir.

Seçim kurullarının yetkili olmadığı dönemlerde gözetim/ denetim, yasaklar konusunda işlem yapma yetkisi mülki idare amirlerine bırakılmıştır.

YSK’nın propaganda faaliyetleri ve seçim yasaklarına ilişkin aldığı bazı karar özetleri uygulama dönemleri itibarıyla aşağıya çıkarılmıştır.

3-Seçim propagandası ve yasakların başlangıcı

(21-30 Mart 2024 tarihleri arasında)

-Kamu idarelerince iş/işlemleri nedeniyle açılış/temel atma vb. tören düzenlenemeyecek ve nutuk atılamayacaktır.

(Kamu idarelerinin mutat, seçmenin tercihlerini etkilemeye dönük olmayan ticari/iktisadi ve pazarlama faaliyetleri bu yasaklardan ayrık tutulmuştur.)

-Bakanlar/milletvekilleri seçim propagandası ilgili gezilerinde makam araçlarını kullanamayacaklar, bunlar için karşılama/uğurlama yapılamayacak, resmi ziyafet verilmeyecektir.

(CB karşılanması/uğurlanması hariç tutulmuştur.)

Bunların ve adayların seçim propaganda gezilerine devlet memurları katılamayacaktır.

4- Açık ve kapalı yerlerde, basın iletişim araçları ve internette propaganda

( 1 Ocak 2024-30.3.2024)

-Açık yerlerde propaganda yapılacak (genel yollar/ mabetler/kamu binaları/üniversite yerleşkeleri vb. dışındaki) yerler belirlenerek ilan edilecek, 12 Mart 2024 tarihinde miting alanından yararlanmak isteyen siyasi partiler için gün/saatler belirlenecektir.

-Üç kişilik heyet tarafından zabıtaya haber verilerek kapalı yerlerde propaganda yapılabilecektir. Toplantı hoparlörle dışarıya verilebilecektir.

- Siyasi partiler/adaylar tarafından seçim çevresinde çalışmalarını yürütmek üzere ( ticari faaliyet gösterilen yerler dışında) seçim büroları açabileceklerdir.

-Basın iletişim araçları ve internet üzerinden sözlü/yazılı ve görüntülü propaganda yapılabilecektir.

-Siyasi partiler sadece üyeleri olan vatandaşlara mesaj gönderebilecektir.

-21-30 Mart tarihleri arasında kamuoyu araştırması/anket/tahmin vb. yayınlanmayacaktır. Bu tarihe kadar yapılan kamuoyu araştırmaları vb. faaliyetlerde de tarafsızlığa dikkat edilecektir.

-Başka adayın toplantısını rahatsız etme durumu dışında hoparlörle propaganda serbesttir. İlçe seçim kurulları, talep üzerine veya kendiliğinden hoparlörle yayın yerlerini belirleyebilir.

Yayın ve malzeme dağıtımı

Propaganda amaçlı yayın/malzemelerin (üzerlerinde Türk bayrağı ve dini ibareler bulunanlar dışında) dağıtılması serbesttir.

Bunların dışında hediye/eşantiyon dağıtılması /dağıttırılması da yasaktır.

5-İlan Ve Reklam Yerleri

(1 Ocak 2024-30.3.2024)

-Siyasi partiler afiş/poster/pankart vb. malzemelerini; seçim bürolarında, parti binalarında sürekli olarak, açık ve kapalı yer toplantıları ile miting alanlarında ise toplantı sürelerinin bitimine kadar serbestçe kullanabileceklerdir.

Belirtilenler dışında ancak ilçe seçim kurullarınca gösterilmiş yerlerde afiş vb. malzeme asılabilecektir.

1 Mart 2024 tarihinden itibaren:

- İlan ve reklam yapılan bu yerlerden siyasi partiler süre/ücret yönünden eşit olarak yararlanacaktır.

-Belediyelere ait/belediyenin izni ile faaliyet gösterenlerce kiraya verilmiş sabit ilan ve reklam yerleri, ilçe seçim kurulu kararı ile tahsis edilmemişse siyasi propaganda amaçlı kullanılamayacaktır.

-Siyasi partiler/adaylarının ticari ilan ve reklam yerlerinden, sabit dijital reklam panolarından yararlanmak istemeleri halinde 23.2. 2024 tarihine kadar seçim kuruluna başvuruda bulunacaklar, seçim kurulunca gerektiğinde ad çekme suretiyle siyasi partilerin eşit olarak yararlanmalarını sağlayacak karar verilecektir.

Şehirler arası yollarda bu yetki il seçim kuruluna aittir. İl seçim kurulu bu yetkisini ilçe seçim kuruluna devir edebilecektir.

Trafiği aksatmamak, halkın huzurunu kaçırmamak koşuluyla izin alınmaksızın stand açılabilecektir. Bu konulardaki uyuşmazlıkların çözümünde 20 Mart 2024 tarihinden sonra ilçe seçim kurulu yetkilidir.

-Kamu idareleri ve bunların kurdukları ortaklıklar sabit panolar üzerinden sesli/sessiz yayın yapamayacaklardır.

-Konut/işyeri olarak kullanılmayan veya iskana açılmamış/inşaat halindeki binalar hariç vatandaşlar konutlarına, taşıtlarına afiş/bayrak vb. malzemeler asabilecektir.

Yasak yerlere asılmış ilan/reklamlar, giderleri ilgililerden tahsil edilmek suretiyle kaldırılacaktır.

Aykırılıklar yetkili makamın kararı üzerine belediyelerce yerine getirilecektir.

Bu konularda 1 Mart 2024 tarihine kadar yetkili makam mülki idare amiri, bu tarihten itibaren de ilçe seçim kuruludur.

Seçim takvimi süresince kamu idarelerine ait toplu taşıma araçlarında propaganda amaçlı yayın yasaktır.

Kamu idarelerinin memur/hizmetlileri ilan dağıtamayacaktır. Bunların (kamuya yararlı derneklerde görevli olanlar dahil) siyasi partilere bağış/yardımda, siyasi faaliyette bulunmaları yasaktır.

Radyo ve TV’de Siyasi Reklamlar…

-Türkiye’de ve Türkiye’ye yönelik ülke çapında yayın yapan özel TV ve özel radyolar ( internetten yayın yapanlar dahil) YSK tarafından belirlenmiş ve ilan edilmiştir.

-Medya hizmet sağlayıcılarınca 1 Ocak 2024- 29 Mart 2024 tarihleri arasında siyasi reklam yayınlanabilecektir.

Reklamlarda tarafsızlık/doğruluk ilkelerine uygun davranılacak, talebi halinde aynı reklam kuşağında diğer adayların da ilanları yayınlanacak, eşit ücret alınacak, gerektiğinde kura çekilecektir.

-TRT ile özel radyo ve TV kuruluşları (internet yayınları (dâhil) 1 Ocak 2024 tarihinden oy verme gününün bitimine kadarki yapacakları yayınlarda TRT Kanunundaki yayın ilkelerine uymaları; tek yönlü, taraf tutan yayınlar yapmamaları, adaylar arasında fırsat eşitliğini sağlamaları gerekmektedir.

-Seçimden önceki son 24 saate kadar açık oturum/röportaj/panel yapılabilecektir.

-Kapalı/açık yer toplantıları naklen/canlı yayınlanabilecektir.

-Seçim döneminde özel tanıcı programlar (ulusa sesleniş vb.) yayınlanamayacaktır.

6- Seçim gününe özgü olarak uygulanacak ( alkollü içki satışı/silah taşıma/ genel eğlence yerlerinin kapalı kalması, radyo/tv tarafından seçimle ilgili haber, tahmin yorum yapılamayacağı vb.) yasaklar belirlenmiş ve karar altına alınmıştır” diyor Mahmut Esen…