Mülkiye Başmüfettişi Mahmut Esen; hiç üşenmeden 10-20 Ocak 2024 tarihlerinde “Anayasa Mahkemesi” ve “Danıştay” tarafından verilen ve Resmi Gazetede yayımlanan tüm önemli kararları didik didik etmiş ve bir analiz halinde kaleme almıştır.

Şüphesiz ki; alınan tüm kararlar önemlidir ancak en çok iki karar dikkatimi çekti, haberlere sürekli verilen erişim engeli kararı ile Alevi Dernekleriyle ilgili verilen kararlardır.

İşte Mahmut Esen’in kaleminden

10-20 Ocak 2024 tarihinde Anayasa Mahkemesi ve Danıştay’ın verdiği önemli kararlar…

İdari Düzenlemeler

1-Alevi-Bektaşi kültürünün araştırılması ve cemevleriyle ilgili iş ve işlemleri yürütmek üzere Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı olarak kurulmuş olan Alevi-Bektaşi Kültür ve Cemevi Başkanlığı bünyesinde oluşturulmuş olan Danışma Kurulunun çalışma usul ve esasları belirleyen Yönetmelik;

2- 13 ilimizde bulunan bazı alanlarının orman sınırları çıkarılmasına ilişkin CB kararı;

3-Dışişleri B. koordinesinde Sağlık B. onayı ile ülkeye yılda getirilecek 2000 kişinin tüm sağlık giderlerinin ücretsiz yapılacağına ilişkin CBK,

4-Belirli bir ürün veya hizmet karşılığı kart, şifre ve kodların satışının da KDV kapsamına alındığına ilişkin KDV Tebliği,

5-VUK’da vergiye ilişkin tebligatlarda kullanılan form (pusula) içeriğinin değiştirildiğine ilişkin VUK Tebliği,

6-Yapım işlerine ek fiyat farkı verilmesine ilişkin Kamu Sözleşmeleri Kanununa 27.12.2023 gün ve 7491 sayılı Kanunla eklenmiş GEÇİCİ MADDE 7’nin uygulanması esaslarına ait TEBLİĞİ,

7-Özel hastaneler; ayaktan teşhis/tedavi yapan özel sağlık kuruluşlarının ilgili yönetmeliklerinde ek/değişiklik yapan; sağlık raporu verilmesine (istirahat/ilaç/tıbbi cihaz kullanımı ve sürücü belgesi) ile sınırlama getirilmiş, heyet raporu verilebilmesi heyet oluşturulmuş olmasına ve Bakanlık iznine bağlayan;

Özel poliklinikler A/ B tipi olmak üzere iki kısma ayrılmış, en az iki hekim kadrosu bulunması koşulu getiren Yönetmelik;

8- İlçe başkanlıklarınca belediye başkan/BMÜ listelerin ilçe seçim kuruluna, (büyükşehir belediye başkan adayını il başkanınca il seçim kuruluna) 20 Şubat 2024 Salı günü akşamına kadar gerekli belgeleriyle birlikte verilmesine; aday listelerinin tanziminde uyulması gereken usul/esaslar, sabıkasızlık durumunun tespitine, aday gösterilmiş olanlarının istifasında uyulacak yönteme ilişki YSK kararı;

9- 1924 Yılı Yatırım Programının kabulü ve Uygulanmasına Dair Karar (CB)

10-Doğada lüks/konforlu konaklama imkânı sunan, temelsiz ahşap platform üzerine kurulacak lüks çadırların kiralanabilecek orman/Hazine arazileri üzerinde de imar planı koşulu olmaksızın, özel mülkiyete konu alanlarda ise imar planlarına bağlı olarak kurulmasına olanak sağlayan Yönetmelik;

11- Planlı Alanlar İmar Yönetmeliğinin zemin altı katlar için bir çeşit pencere veya ışık bacası olarak tanımlanan kuranglez ölçülerinde, taşıyıcı sistemin güçlendirilmesi amacıyla yapılacak olan güçlendirme amaçlı yapı ruhsatı başvurusu işlemlerinde, mevcut yapı ruhsatlarını düzenleyen geçici maddesinin yürürlük tarihinin 31.12.2024 tarihine kadar uzatılması konularında ek/değişiklikler yapan Yönetmelik;

12- Teknoloji merkezleri, danışmanlık merkezleri, enstitülere KOSGEB tarafından oluşturulan destek programlarına ilişkin esaslarını düzenleyen Yönetmelik;

13- Köy tüzel kişiliklerinin Kişisel Verilerin Korunması Kanununa göre oluşturulan veri sorumluları siciline kayıt edilmeyeceklerine ilişkin Kurul Kararı,

Yayınlanmıştır.

AYM ve Danıştay Kararları…

1-4/10/1983 tarihli ve 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu’nda sivil havacılığı düzenlemek amacıyla kurullar konulmuş ve uyulmaması halinde Genel Md. tarafından uygulanacak idari para cezaları sayıldıktan sonra yapılmış olan genel, kanunilik ve belirlilik ilkesine aykırı nitelikteki “belirtilenler dışında kalan hallerde de idari para cezası verileceğine” ilişkin kurallardan itiraz davasında uygulanmakta hükmün; ( 30.11.2023 gün ve E : 2023/129 )

2- HMK 326/2 maddesinde yer alan “Davada iki taraftan her biri kısmen haklı çıkarsa, mahkeme, yargılama giderlerini tarafların haklılık oranına göre paylaştırır.” hükmünün (davacının taşınmazın gerçek karşılığı elde edememesine yol açacağı, oysa gerçek karşılığın ödenmesine yönelik güvenceden yararlanması gerektiğinden) “kamulaştırmasız el atma sebebine dayalı tazminat davaları” yönünden Anayasa’ya aykırı olduğuna; ( 30.11.2023 gün ve E:2023/101)

3-2022 yılı başlarında yürürlüğe giren VUK geçici maddesinde (yılın geçtiği/hesap dönemimin kapandığı hususları dikkate alınmadan/kanunilik koşulunun gereği yerine getirilmeden) 2021 yılında da enflasyon düzenlenmesi yapılamayacağı ilişkin kuralın; (31.11.2023 gün ve E: 2023/105)

4- 7269 sayılı Genel Afete Etkili Afetler Kanununda yer alan “….Hasar tespit raporları ancak asıl işlemlerle birlikte dava konusu edilebilir.” kuralının, (mülkiyet hakkı ile bağlantılı olarak Anayasa'nın 40. maddesinde düzenlenen etkili başvuru hakkına aykırılık oluşturduğu gerekçesiyle) ( 30/11/2023 gün ve E: 2023/134)

5- 5651 sayılı İnternet Yayınlarının Düzenlenmesi Kanununun “İçeriğin çıkarılması ve erişimin engellenmesi kararları ile yerine getirilmesi” başlıklı 8. maddesi ile “ İçeriğin yayından çıkarılması ve erişimin engellenmesi ” başlıklı 9’uncu maddelerde yer alan: “ içeriğin çıkarılması/ erişimin engellenmesi”, “…içerik, yer ve erişim sağlayıcıların sorumluları, “ ibarelerinin:

-Ceza kanunlarında suç olarak düzenlenen eylemlerin işlendiğinin henüz kesinleşmiş bir mahkeme kararıyla tespit edilmeden idari bir makamın yapacağı suç tespitine bağlı olarak nihai bir tedbir mahiyetinde olan içeriğin çıkarılması kararı verilmesinin ve bu kararın icra edilmemesi durumunda idari para cezası uygulanmasının masumiyet karinesini ihlal ettiği;

-Sulh ceza hâkimliklerinin çelişmeli bir yargılama yapmadan, gecikilmeksizin ve hızlıca bertaraf edilme ihtiyacını ortaya koyamadan sonuca vardıklarının anlaşıldığı ve çatışan haklar arasında adil bir denge gözetiminin sağlanmasına ilişkin bir yaklaşımın tespit edilemediği;

-Düzenlemelerin kapsamı ve sınırlarının belirli olmamasının yargı makamlarına geniş bir takdir alanı yarattığı ve Anayasa Mahkemesine yapılan başvurulara ilişkin somut olaylara bakıldığında 9. madde kapsamında verilen kararlara karşı itirazlardan sonuç almanın imkânsız olmasa da zor olduğu değerlendirildiğinden, (11.10.2023 gün E: 2020/76)

Anayasaya aykırılıkları nedeniyle iptallerine karar verilmiştir.

6-Diğer yandan merada yürütülecek madencilik faaliyetlerine ilişkin ÇED raporunda merada oluşacak olumsuzluk konusu üzerinde durulmadığı, geçimlerini hayvancılıkla sağlayan çiftçinin olaydan zarar göreceğin açık olduğundan başvurucunun özel hayatına müdahale edildiği ve ihlalin giderilmesi gerektiğine, ( 1.11.2023 gün BBN: 2020/12802)

7-Personel istihdamına dayalı hizmet alımlarında asgari ücret artışından dolayı herhangi bir karar/onay alınmaksızın yükleniciye yapılmakta olan fiyat farkı ödemelerinden de Damga V. kesilmemesi gerektiğine ilişkin Danıştay Vergi DKK;

Kararları verilmiştir.” Diyor Mahmut Esen…